Je hebt een exotisch reisje geboekt naar het Caribisch eiland Saint Lucia en je moet een voorschot storten op rekeningnummer LC14BOSL123456789012345678901234. Wow! Da’s lang, kan dat wel? En wat als ik iets verkeerd intyp? Komt mijn geld dan bij de verkeerde terecht?
Wat dat lange rekeningnummer betreft: ja, dat kan. Wat meer is: het is zelfs een correct IBAN rekeningnummer. IBAN rekeningnummers kunnen tot 34 karakters lang zijn.
Komt je geld bij de verkeerde terecht als je één cijfertje verkeerd intypt op je overschrijving? In theorie kan dat. Alleen is de kans enorm klein. We leggen uit waarom.
Wat is IBAN?
IBAN staat voor International Bank Account Number, een systeem dat door meer dan 70 landen wordt gehanteerd om internationaal geldverkeer te vergemakkelijken. Naast alle Europese landen (behalve Rusland) zijn er ook landen in Azië, het Midden-oosten, Afrika en Midden Amerika die het IBAN systeem gebruiken. België stapte reeds in 2007 over. Nederland pas in 2014.
Is elk IBAN nummer even lang?
Binnen één bepaald land wel. Alle IBAN rekeningnummers in België zijn 16 karakters lang. Hiermee hebben banken in België na Noorwegen (15), het kortste IBAN nummer. Het maximaal aantal karakters is 34. In Nederland hebben bankrekeningnummers 18 karakters. Op ons Caribisch eiland Saint Lucia hebben bankrekeningnummers 32 karakters. Best lang voor een landje met slechts 180.000 inwoners. Waar een klein land al niet groot kan in zijn. Nu ja, het behoort tot het Britse Gemenebest en daar neigen ze wel vaker naar ingewikkeld.
Heeft een IBAN nummer een bepaalde structuur?
Ja. Voor alle landen hebben de eerste 4 karakters een gelijkaardige betekenis:
- Het landnummer: bijv. BE voor België, NL voor Nederland.
- Een controlegetal van 2 cijfers, bijv. BE34, NL02. De berekening van dat controlegetal is vrij ingewikkeld, waarbij eerst alle letters moeten omgezet worden naar getallen. Hier staat de uitleg.
Na deze 4 karakters volgt het eigenlijke bankrekeningnummer dat nog uit maximaal 30 tekens mag bestaan.
Kan ik checken of een IBAN nummer klopt?
Jawel. Het makkelijkst is om een online IBAN checker te gebruiken. Je vindt een uitstekende op de officiële IBAN website: https://nl.iban.com/iban-checker. Je hoeft enkel het nummer in te voeren en je krijgt een boel info over het land en de bank. Je kan er ook een oud rekeningnummer omzetten naar een IBAN nummer, wisselkoersen berekenen enz.
Hoe groot is de kans dat je per ongeluk een verkeerd rekeningnummer ingeeft?
De schrik van iedereen: je doet een overschrijving en je vreest een verkeerd cijfertje in te typen waardoor je geld bij de verkeerde terecht komt. Wel, de kans dat zoiets gebeurt is vrij klein. Want in het eigenlijke rekeningnummer, dus na de eerste 4 karakters van het IBAN, zit een controlemechanisme.
Hoe gebeurt de validering van een rekeningnummer?
Voor Belgische rekeningnummers gebeurt die validering via het modulo-97 algoritme.
Wat?!
Het klinkt moeilijker dan het is. Neem bijv. het rekeningnummer BE71 0961 2345 6769. Doe een staartdeling (ook wel Euclidische deling genoemd) door het getal 0961234567 (dit zijn de 10 eerste cijfers na BE71) te delen door 97, zonder decimalen. Dat geeft als resultaat 9.909.634 met als rest 69. Dit is het controlegetal dat moet overeenkomen met de twee laatste cijfers van het rekeningnummer. Dus het rekeningnummer klopt want het eindigt op 69. Hier kan je zo’n staartdeling online maken. Gebruik je liever Excel? Gebruik dan deze formule (het nulletje vooraan mag je weglaten): =REST(961234567;97). Resultaat: 69.
Van waar komt die 97? 97 is het grootste priemgetal kleiner dan 100. Een priemgetal kan je enkel delen door 1 of door zichzelf. Zo’n getal is handig voor dit soort berekeningen.
In Nederland worden bankrekeningnummers gevalideerd met behulp van het 11-proef algoritme. Dat is wat omslachtiger. Het controlegetal zelf wordt sinds 2020 niet meer vermeld in het bankrekeningnummer zelf.
Wat is de kans dat je een Belgisch rekeningnummer verkeerd ingeeft?
Je bank-app zal het rekeningnummer valideren en je corrigeren als je iets fout intypt. Maar is er een kans dat je per ongeluk toch door die validatie geraakt? Ja, maar die is uiterst klein. De kans om een juist controlegetal te krijgen bij een willekeurig verkeerd bankrekeningnummer is voor een Belgisch rekeningnummer 1 op 100 miljard.
Wat is de kans dat je een Nederlands rekeningnummer verkeerd ingeeft?
Nemen we een rekeningnummer met 10 cijfers, dat zijn in principe alle rekeningnummers sinds 2020. Dan is de kans dat je een juist controlegetal krijgt bij een willekeurig verkeerd bankrekeningnummer: 1 op 999.999.999 (dus 1 op net geen miljard).
Gerustgesteld?
Wat is dan een BIC nummer?
BIC staat voor Bank Identifier Code en wordt ook wel SWIFT of SWIFT-BIC genoemd. Waar IBAN dient voor bankrekeningen, dient BIC voor het wereldwijd identificeren van banken. De BIC telt 8 of 11 tekens en bestaat uit een bankcode (4 tekens), een landcode (2 letters), een locatiecode (2 tekens), en een optionele kantoorcode (3 tekens).
De BIC code heb je meestal niet nodig. Die wordt automatisch berekend op basis van het bankrekeningnummer dat ook al een stuk identificatie van de bank bevat. Voor betalingen buiten het SEPA-gebied (Single Euro Payments Area), heb je wel de BIC code nodig.
Waar vind je de BIC code?
Je kan de BIC code voor een bepaalde bank in een bepaald land hier opzoeken. De BIC code van je eigen bank vind je op de website van je bank en op de keerzijde van je bankkaart.