Fotosensibiliteit of overgevoeligheid voor UV straling of zonlicht bij paarden

Wat is fotosensibiliteit?

Fotosensibliteit is een huidaandoening waarbij een overgevoeligheid optreedt voor zonlicht bij de lichtgekleurde of witte huid. De fotodynamische stof, die verantwoordelijk is voor die overgevoeligheid, wordt door bepaalde golflengten van het licht geactiveerd. Wanneer deze energie opnieuw vrijkomt, treedt er celbeschadiging op. Door die overgevoeligheid aan UV straling krijgt het paard ernstige zonnebrand.

Symptomen van fotosensibiliteit

De huid wordt rood, voelt warm aan, verdikt en is pijnlijk.
De huid kan loslaten en afsterven (necrose).
Bacteriën nestelen zich in de beschadigde huid en zo ontstaat een huidontsteking of pyodermie.
Littekenvorming.

Oorzaken er zijn drie vormen van fotosensibiliteit te onderscheiden

De primaire fotosensibiliteit

Men spreekt van primaire fotosensibiliteit wanneer bepaalde stoffen worden opgegeten die onveranderd de huid bereiken en daar de overgevoeligheid voor licht veroorzaken. Vaak zijn het planten zoals boekweit, St. Janskruid, kool, wikke, luzerne en rode klaver die worden gegeten. Deze planten bevatten een fotodynamisch agens. Men noemt ze de fototoxische planten. Fototoxiciteit (of fotoreactiviteit) is een eigenschap van bepaalde stoffen waarbij onder invloed van licht, meestal zonlicht, een reactie optreedt die de huid aantast. (zie ook rubriek mok bij paarden)

Daarnaast kunnen ook bepaalde chemicaliën, die in medicatie terug te vinden zijn, zoals fenothiazinesulfoxide, sulfapreparaten en tetracycline ook primaire fotosensibiliteit veroorzaken.

Sulfapreparaten is een verzamelnaam voor groep medicijnen. De term verwijst naar stoffen met een sulfonamide-groep, (SO2NH2). Deze kunnen terug te vinden zijn in antibiotica of in andere medicatie. Opgelet: vele andere geneesmiddelen bevatten zwavel(=sulfur)atomen of sulfaat- of sulfietgroepen, maar dit zijn geen sulfapreparaten. Ook tetracycline vinden we terug in antibiotica.

De secundaire fotosensibiliteit of hepatogene fotosensibiliteit

Bij deze vorm van fotosensibiliteit speelt een beschadiging van de lever een rol. De lever kan door verschillende oorzaken, zoals leverbotinfecties of toxische beschadigingen of door een gestoorde afvoer van de gal, niet meer voldoende functioneren en de giftige stoffen niet goed afbreken.
Het gevolg hiervan is dat de lever de chlorofyl (de groene bladkleurstof van planten) onvoldoende kan afbreken. Deze afbraakstof, phylloerythrine, die normaal met de gal wordt uitgescheiden, komt in de maag terecht, wordt vervolgens door de darmwand opgenomen en komt uiteindelijk in het bloed en dus ook in de huid terecht.

Door de UV straling op de lichtgekleurde of witte huiddelen, wordt het phylloerythrine geactiveerd. Er komen stoffen vrij die de huid beschadigen. Van een echte zonnebrand is dus geen sprake want ook zonder inwerking van zonlicht kan deze aandoening optreden. Zelfs bij bewolkt weer zal de huid onder invloed van het licht reeds beschadigd worden.

De congenitale fotosensibiliteit of erfelijke fotosensibiliteit

Deze vorm komt weinig voor maar is te wijten aan een stofwisselingsziekte, Porfyrie, van de lever. Hierdoor komen opnieuw teveel afbraakproducten in de huid terecht die daar op hun beurt fotosensibiliteit veroorzaken. Hier is genezing niet mogelijk.

De diagnose

Wanneer fotosensibiliteit wordt vastgesteld is het raadzaam om steeds een bloedonderzoek te doen om de echte oorzaak te achterhalen en aldus de juiste behandeling in te stellen.

Behandeling

Bij primaire fotosensibiliteit

Het rantsoen van het paard aanpassen.
De weidegang beperken of ’s avonds pas laten grazen.
De weide te sproeien tegen bijv klaver.
De beschadigde huid afkoelen met koud water.
Het paard kan gelaxeerd worden.
De beschadigde huid insmeren met een kalmerende zalf (levertraanzalf, néo-cutigénol zalf,…). Zie rubriek mok bij paarden.
Ontstekingsremmers en pijnstillers toedienen.
Bij ernstige huidontsteking antibiotica toedienen.

De prognose van de behandeling is gunstig als men de oorzaak vermijdt.

Bij secundaire fotosensibiliteit

De behandeling is hier afhankelijk van de leverwaarden die uit het bloedonderzoek naar voor komen. De dierenarts zal hier de nodige richtlijnen voor de behandeling bepalen. De prognose is afhankelijk van de ernst van de leverbeschadiging.

Laatste aanpassing op zondag 3 december 2017 om 10:52u