Het gebruik van foto's op het internet

Er is al veel te doen geweest over het gebruik van foto's op sociale netwerksites als Netlog, Facebook en Myspace. Vooral foto's van of met derden kunnen tot ernstige problemen leiden. Het basisprincipe is zeer eenvoudig.

Wat mag en wat mag niet: basisprincipe

Foto's van of met derden kunnen enkel gepubliceerd worden met toestemming van de betrokkenen en mits de betrokkenen weten wat er met de foto's gaat gebeuren. Foto's met kinderen die niet uw eigen kinderen zijn, kunnen in principe enkel gepubliceerd worden mits toestemming van de ouders of wettelijke voogd.

Voorbeelden

Mag ik een klasfoto van 30 jaar geleden publiceren op mijn Facebook?

Ja, als je de toestemming hebt van iedereen die op de foto staat. Misschien wil je wel uitpakken met het feit dat er ooit een beroemdheid bij jou in de kleuterklas zat. Die beroemdheid zal het misschien niet appreciëren dat jij een foto publiceert waarop hij/zij in een belachelijke outfit staat, omringd door een paar nonnen.

Mag ik een klasfoto publiceren van het klasje van mijn kind?

Ja, als je de toestemming hebt van de ouders van elk kind dat op de foto staat. Wellicht vinden de meeste ouders dat niet zo erg. Maar misschien staat er een kind van een bekend persoon op de foto (politicus, artist, sportman, ...). Door de foto te publiceren zal vooral deze persoon zich ernstig benadeeld voelen in zijn privacy. Gerechtelijke stappen kunnen het gevolg zijn.

Mag ik een foto publiceren van mij samen met een beroemdheid?

Ook in dat geval vraag je best de toestemming van die beroemdheid. Het meest bekende geval is de foto van Bono, zanger van de popgroep U2, met een paar tienermeisjes in bikini op zijn jacht. Het schijnt dat Bono zijn vrouw er niet erg kon om lachen. Toch is het zo dat beroemdheden, omwille van het feit dat ze een publieke figuur zijn, zich minder kunnen beroepen op een publicatieverbod. Ze moeten meestal aantonen dat ze er belang bij hebben (bijv. privacy) om de foto niet te publiceren, of dat ze schade kunnen ondervinden.

Welke toestemming is vereist?

Minstens een mondelinge goekeuring. Een schriftelijke toestemming heeft daarentegen veel meer rechtsgeldigheid. Een mondelinge goedkeuring is achteraf immers zeer moeilijk te bewijzen.

Portretrecht

Er is in België een portretrecht dat een uitvloeisel is van de persoonlijkheidsrechten. Deze vinden hun oorsprong o.a. in de auteursrechten en in de wet op de pivacy.

Het portretrecht moet steeds afgewogen worden tegenover het recht op informatie van de burger en voor de openbare veiligheid. Je vindt een duidelijke uitleg hierover in de toelichting bij het wetsvoorstel tot wijziging van de wet van 30 juni 1994 betreffende het auteursrecht en de naburige rechten teneinde het portretrecht te definiëren en de verspreiding toe te staan van portretten van personen die veroordeeld zijn voor bepaalde terroristische misdrijven

Verbod van publiceren.

Wanneer een persoon kan aantonen dat hij er belang bij heeft dat zijn afbeelding niet gepubliceerd wordt, dan kan hij naar de rechter stappen om de publicatie van de foto te verbieden. Dit kan bijvoorbeeld in volgende gevallen:

privacy: een dader of slachtoffer van een misdrijf kan zich hierop beroepen. Beroemdheden (publieke personen) kunnen zich hier niet zo gemakkelijk op beroepen.
De afgebeelde persoon wordt in de afbeelding belachelijk gemaakt.
De wijze van afbeelden is schadelijk voor de persoon.
De afbeelding wordt gebruikt om reclame te maken voor iets waar de afgebeelde persoon niet achter staat.

Een bekend recent geval was het verbod op publicatie van een bewerkte foto-montage in Humo van de commissaris-generaal van de federale politie en zijn secretaresse. Het portretrecht staat vaak lijnrecht tegenover het recht op informatie van de burger en het recht op de vrije meningsuiting, wat een grondwettelijk recht is.

Schadevergoeding

Er bestaat een zeer eenvoudig rechtsprincipe dat erin bestaat dat wie iemand schade berokkent, deze schade moet vergoeden. "Potje breken is potje betalen". In België zit dit vervat in de artikelen 1382 en 1383 van het Burgerlijk Wetboek.

Artikel 1382 van het Burgerlijk Wetboek stelt : « Elke daad van de mens, waardoor aan een ander schade wordt veroorzaakt, verplicht degene door wiens schuld de schade is ontstaan, deze te vergoeden. »

Artikel 1383 van het Burgerlijk Wetboek luidt : « Ieder is aansprakelijk niet alleen voor de schade welke hij door zijn daad, maar ook voor die welke hij door zijn nalatigheid of door zijn onvoorzichtigheid heeft veroorzaakt. »

Wanneer een persoon wiens foto jij hebt gepubliceerd, kan aantonen dat hij hierdoor schade heeft ondervonden, dan zal jij die moeten betalen. Dat kan gaan van 1 euro morele schade, tot mogelijk miljoenen euro's daadwerkelijke schade.

Een procedure voor een burgerlijke rechtbank is vrij duur, en er zal wellicht niemand van de buren of van de ouders in het klasje van je kind zo gek zijn om naar een rechtbank te stappen. Maar pas alvast zeer goed op met beroemdheden, die over veel geld beschikken en wie het dus niet kan schelen om een rechtszaak aan te spannen. Het zou je wel eens zeer duur te staan komen.

Toch gratis foto's nodig?

Je wil een presentatie maken of een webpagina op je website illustreren met een foto. Lees ons artikel over gratis foto's voor websites en presentaties.

Conclusie

Vaak is het een kwestie van "pakkans". Iedereen weet dat overdreven snelheid strafbaar is. Toch zondigen we er allemaal tegen. Als je niet gepakt wordt, of als er niemand klaagt, doet iedereen voort.

Maar laat ook eens je geweten spelen. Stel je gewoon eens in de plaats van degene wiens afbeelding je wil gebruiken. Zou jij het graag hebben dat men een compromitterende foto van jou zonder je toestemming gebruikt? Stel je dan volgende vragen:

Zou het kunnen dat de persoon er belang bij heeft dat zijn foto niet gepubliceerd wordt (privacy, veiligheid, ...)?
Zou het kunnen dat de persoon schade ondervindt van het publiceren van zijn afbeelding?

Als je op één van beide vragen een "Ja" veronderstelt, publiceer de foto dan niet of vraag de persoon in kwestie eerst zijn schriftelijke toestemming.

Laatste aanpassing op Friday, December 8, 2017 om 08:14u