Home » Vrije-tijd » Paarden » Verzorging » Een paard poetsen hoe ga je tewerk

De Parisienne - Roman van André Van Butsel

Zoektocht naar een verdwenen jeugdvriendin.

Meisje aan de Overkant - Debuutroman van André Van Butsel

Een simpele dorpsjongen, een rebels stadsmeisje, een ontroerende vriendschap.

Een paard poetsen: hoe ga je tewerk?

Wij zijn de trotse eigenaars van twee prachtige paarden, maar dat zal iedere eigenaar wel van zijn paarden vinden. Icarus is een KWPN ruin (een Nederlands warmbloedpaard) en Unique is een BWP ruin (een Belgisch warmbloedpaard). Alhoewel het beiden schatjes zijn, zijn ze van karakter zo verschillend. Maar wij zijn gelukkig met hen en zij met ons. Als wij ze ’s avonds van de weide halen, komen ze in galop naar ons toe gerend. Op zo’n moment voel ik mij de koning te rijk. Ik smelt als ik in die tedere ogen van Icarus kijk, of in de ondeugende kijkers van Unique, en geniet van hun gevlei. Met hun lippen knabbelen ze in mijn haar, leggen hun hoofd op mijn schouder en verwarmen mijn hals met hun warme adem.

Telkens tracht ik deze momenten vast te houden. En ja hoor, hoe stressvol de werkdag ook geweest is, zij slagen er steeds in om alles te doen vergeten. Na mijn deugddoende massage zijn zij aan de beurt. Want bij hun dagelijkse verzorging hoort natuurlijk een goede poetsbeurt. Het dagelijkse ritueel kan beginnen.

Unique is eerste in de rij. Dit moet wel, want hij eist de meeste aandacht op en is bovendien nogal een draaitop. Hij is enorm nieuwsgierig en moet alles gezien hebben. Aan de hand neem ik hem mee om uit de kast mijn poetsbox te halen. Unique observeert mij terwijl ik alles klaar zet, soms snuift hij in de box en haalt er alvast een borstel uit alsof hij wil zeggen “alé, komt er nog wat van?”

Wat zit er zoal in de poetskoffer?

Ieder paard heeft zijn eigen verzorgingskoffer. Dit is noodzakelijk want hetzelfde poetsgerief voor de beide paarden gebruiken, houdt een risico in. Ik wil geen besmettingen van het ene paard op het andere overbrengen. Om een paard te poetsen heb je het volgende nodig:

Een rubberen roskam
Een plastiek massageborstel met kleine tandjes
Een harde borstel
Een half zachte borstel
Een zachte borstel
Een glansborstel met lange haren
Een schapenwollen handschoen of een schapenwollen doek
Manen- en staartspray (anti-klitmiddel)
Glansspray
Een hoevenkrabber met borstel
Hoefvet en/of hoefolie met bijhorend borsteltje
Hoefteer
Twee sponzen van verschillende kleur
Een schaar met afgeronde punt
Een gewone schaar
Een zweetmes

Waarom dagelijks poetsen?

Iedereen die paard rijdt, droomt er van om vroeg of laat een eigen paard te bezitten. Ja, ik vertelde al dat dit het mooiste is wat er is, maar het is veel werk en het brengt een grote verantwoordelijkheid met zich mee. Je moet bereid zijn om dag in dag uit, winter en zomer, in regen, wind of sneeuw deze trouwe viervoeters te verzorgen. Maar eens je dit engagement aangegaan bent en het terdege uitvoert, geeft het veel voldoening. Je krijgt er zoveel voor terug. Een onvoorwaardelijke liefde!

Poetsen is belangrijk en dit in de eerste plaats om het contact en de band met je paard te vergroten. Paarden leren aangeraakt te worden en krijgen vertrouwen in hun verzorger en aanvaarden jou als leider (zie rubriek grondwerk met paarden en natural horsemanship). Je leert je paard beter kennen en je vormt je zo al een idee hoe hij vandaag gemutst is.

De meeste paarden vinden het fijn gepoetst te worden en het is ook een van hun natuurlijke instincten. Icarus en Unique staan vaak op de weide, geschrankt schouder aan schouder. Met hun tanden knabbelen ze over de huid van elkaars lichaam. Het is een ganse bedoening die start vanaf de manen en de hals, over de rug en zo naar de staart. Zo verzorgen paarden in de natuur elkaar en tonen dat ze elkaars vriend zijn.

Poetsen is zeer goed voor de bloedsomloop van het paard. Bij Icarus en Unique zie je vaak “appeltjes” op de vacht verschijnen. Dit zijn de adertjes vlak onder de huid die zichtbaar worden en dit is een teken van gezondheid. Poetsen is dus eigenlijk een massage voor de paarden.

Je paard poetsen of verzorgen, doe je dus om je paard gezond te houden. Het is een preventiemiddel.

Tijdens het poetsen bemerk je ook of je paard zich ergens gekwetst heeft, of er een wondje of een zwelling ergens zit. Zo kan je vlug ingrijpen en erger voorkomen (zie rubriek aandoeningen bij paarden). Poetsen heeft dus een controlefunctie.

And last but not least, is poetsen een middel om het paard er mooi en verzorgd te laten uitzien. Niets is mooier dan een glanzend paard met opgeheven hoofd en staart in een fiere draf op de wei of op de piste te zien lopen. Een streling voor het oog.

Voor het rijden is het zeker belangrijk het paard te poetsen en zeker daar waar het hoofdstel en het zadel komen. Doet men dit niet dan kan stof, loszittende haren of modder door het zweten of schuren van het harnachement lelijke irritatieplekken, drukkingen en/of wondjes veroorzaken. Het voorkomt dus pijn en nutteloos lijden van ons paard.

Vooral in de zomer geef ik Unique en Icarus dagelijks een grondige poetsbeurt. Is het buiten wat frisser en/of regent het fel, dan doe ik dit wat oppervlakkiger. De reden hiervoor is dat wij door het poetsen het huidvet verwijderen. Dit huidvet zorgt er immers voor dat paarden beter tegen de kou kunnen en beter beschermd zijn tegen de regen. Door dan vaak en uitgebreid te poetsen, kan je paard kou vatten en dus ziek worden. Dit wil echter niet zeggen dat ik , wat betreft tijd, er vlugger van af ben. Nee hoor, daar zorgen die twee wel voor! Meestal rollen ze zich in het zand of in de aarde. Dit doen ze om hun huid te masseren, hen te beschermen tegen vliegen in de zomer en koude en nat in de winter. Ze zien er dan vaak uit alsof ze net een moddergevecht achter de rug hebben. Zijn het geen lieverdjes?

Hoe poets ik mijn paard?

We beginnen onze poetsbeurt met de roskam. Met een roskam maak je het grofste vuil en loszittende haren (vooral in de ruiperiode) vrij. Wij gebruiken een rubberen roskam omdat Unique nogal gevoelig is en duidelijk laat merken dat hij met zachtheid dient behandeld te worden.

We beginnen steeds links van het paard, boven aan de hals. Met ronddraaiende bewegingen gaan we zo richting staart. Zet voldoende druk op de roskam zodat het paard op die manier ook gemasseerd wordt. Hetzelfde doen we aan de rechterkant. Let wel op de gevoelige plekken van het paard bv de lies of de buik. Icarus heeft hier geen moeite mee. Unique is gevoelig aan de onderzijde van de buik. Een roskam gebruiken we nooit om het hoofd en de benen te poetsen. Tijdens dit karweitje, zal je merken dat er heel wat vuil, stof of haren loskomen en dat je paard er nog viezer uitziet dan bij de aanvang.

Plastiek massageborstel

Zelfs al denk je dat je deze dag geluk hebt, en ze er nog behoorlijk uitzien, zal je verrast zijn hoevel stof er toch nog boven gehaald wordt. Daarom is het noodzakelijk om regelmatig de roskam eens uit te kloppen. Doe dit niet op de muren want het geeft vetvlekken.

Als Unique en Icarus een modderbad genomen hebben, gebruiken we vervolgens de plastiek massageborstel met fijne tandjes. Dankzij deze fijne tandjes verwijderen wij zo nog eens het bovengehaalde stof en haar. Ook hier beginnen we met de linkerkant van het paard en kloppen we af en toe de borstel uit.

Halfzachte borstel

Indien de paarden minder vuil zijn, kunnen wij in dit stadium, in plaats van de plastiek massageborstel te gebruiken, reeds aan de slag met de harde borstel. Dit doen we door te wrijven in de groeirichting van de haren mee.

Icarus verdraagt de harde borstel maar Unique heeft liever dat wij een half zachte borstel gebruiken. Met deze borstel poetsen wij ook de benen van onze paarden. Om het stof uit de borstel te halen, wrijf je af en toe met de borstel over de roskam.

Zachte borstel

Voor het hoofd dienen we dan weer bij Icarus heel voorzichtig en zachtjes te werk gaan. Al hoewel we poetsen met de zachte borstel, wijst Icarus ons erop dat hoe vlugger we hiermee klaar zijn, hoe liever dat hij dit heeft.

Voor Unique daarentegen mag dit gerust wat langer duren. Hij brengt het hoofd naar beneden en leunt hierbij tegen mij, zolang ik aan het poetsen ben. Hij zou zo wel kunnen indommelen. Ook het reinigen van de ogen laat Unique veel gewilliger toe dan Icarus. Met een spons reinig ik heel zorgvuldig de ogen en verwijder ik ook het stof uit de neusgaten.

Glansborstel

Om er verzorgd uit te zien moet ook het haar dat uit de oren groeit, bijgeknipt te worden. Gebruik hierbij een schaar met afgeronde punten. Neem met de ene hand het oor vast en knijp het voorzicht dicht zodat de zijkanten tegen elkaar komen. Al de haartjes die daar buiten komen, knip je gewoon af.

Daarna verzorg ik eerst de manen en de staart. Stro haal ik met mijn vingers van tussen de staart en de manen. Ik neem de staart in mijn linkerhand en met mijn rechterhand neem ik steeds kleine plukjes haar die ik ontdoe van stro of ander vuil. Bij Icarus is deze klus snel geklaard maar Unique heeft een zeer mooie zwarte staart die nogal dik is.

Manenkam

Om de staart en/of de manen zo weinig mogelijk te beschadigen en niet te sterk uit te dunnen, wrijven we deze soms in met antiklitmiddel. Je kan dit product ook in een spuitbus krijgen maar noch Icarus noch Unique verdragen dit. Ik ben nu dankzij de leermethode van Parelli gestart met desensibiliseringsoefeningen (zie rubriek natural horsemanship). We laten dit ontwarringsmiddel enkele minuten inwerken alvorens de manen en de staart door te kammen met de manenkam. Dit gaat dan stukken makkelijker om te ontwarren op het moment zelf maar ook de daarop volgende dagen.

Manenspray

De manen en de staart glanzen en het product ruikt bovendien heerlijk. Als we het antiklitmiddel niet gebruiken, borstelen we de manen en staart voorzichtig met de zachte borstel. De staart van een paard dient ook regelmatig bijgeknipt te worden. De paardenstaart hangt ongeveer 8 cm onder de hak. Bijknippen met een gewone schaar is noodzakelijk om verwondingen te voorkomen. Het paard kan op zijn eigen staart gaan staan en zichzelf hierdoor kwetsen.

Het is ook nuttig om met een vochtige spons (andere kleur dan deze voor de ogen en de neusgaten) de billen van het paard te ontdoen van mestresten of zweet. Hef met de ene hand voorzichtig de staart op en reinig met de andere hand. Sommige paarden zijn hier zeer gevoelig voor. Leer je paard hier ook aanrakingen te accepteren.

Door het poetsen van de manen ligt er opnieuw wat stof en wat losse haren op de vacht en deze halen wij er af door met de glansborstel met lange haren zwiepende bewegingen te maken.

Manentrekker

Zo zien onze paarden er al heel wat beter uit. Voor speciale gelegenheden wrijf ik hun vacht nog eens in met een glansspray en geef ik nog een laatste poetsbeurt met de schapenwollen handschoen. Nu glanzen ze perfect en je kan gerust met een witte handschoen over de pels glijden zonder dat deze smerig wordt. Als we nog rijden, beperken wij het gebruik van de glansspray op de plaats waar het zadel komt te liggen. Dit om schuiven van het zadel te voorkomen.

Het laatst maar daarom niet minder belangrijk zijn de hoeven aan de beurt. Met een hoevenkrabber verwijderen we mest of modder. We doen dit steeds van de hiel naar de teen. De onderkant van de hoef borstelen we uit om het borsteltje van de hoevenkrabber. Ook de hoefwand wordt met een harde borstel ontdaan van modder.

Hoevenkrabber

Naargelang de toestand van de hoef wordt deze ook behandeld met hoefteer, hoefvet of hoefolie (zie rubriek hoefverzorging bij paarden). Kort samengevat kunnen we hierover het volgende zeggen: een gezonde straal voelt aan als een gom en behoeft geen verdere verzorging. Een zachte straal moet verzorgd worden door in te smeren met teer. Een té harde straal smeer je in met hoefvet om scheuren te voorkomen. De hoefwand smeer je in met hoefvet ter bescherming en met hoefolie ter bevochtiging. Unique heeft zwarte hoeven en voor hem gebruik ik zwart hoefvet om er piccobello voor de dag mee te komen.

Hoefzalf

Soms is een paard zo vuil of bezweet dat je hem eens extra kan verwennen op een hete zomerdag. Dan kan het wassen van een paard dé oplossing zijn. Icarus houdt hiervan maar bij Unique was het even wennen. Van zodra hij wat water zag vloeien of de slang zag liggen, ging hij er van door. Maar met geduld geniet hij hier nu ook van. Bij het wassen, begint men met de benen nat te maken. Zo gaat men langzaam omhoog en went het paard geleidelijk aan de temperatuur van het water. Gebruik geen té harde waterstraal om de huid niet te beschadigen. Gebruik enkel shampoo op het lichaam, de manen en de staart. Het hoofd enkel met de spons bevochtigen. Spoel af en trek het overtollige water af met een zweetmes. Laat het wassen niet té lang duren en laat het paard niet in de tocht staan.

Nog enkele tips bij het oppoetsen

Als je, je paard vastzet, doe dit dan op een professionele manier. Wij zetten onze paarden vast aan een haak. De paarden hebben hun halster aan. We bevestigen een touw voorzien van een paniekhaak aan de halster. Met het touw vormen we een paardenknoop. Dit is een knoop die wij gemakkelijk kunnen losmaken als het paard angstig mocht weg springen of aan de halster gaat hangen. Bindt je paard daarom nooit vast aan een deur.

Zorg dat je alle spullen bij de hand hebt.

Laat je paard nooit onbewaakt, vast gebonden staan. Maak tijd voor je paard, toon je paard dat hij belangrijk voor je is en geniet van dit samenzijn. Het eindeloos staan kletsen terwijl je paard vastgebonden staat, ergert het paard. Hij kan verstrikt raken in een touw, hem losmaken en op stap gaan of hem lostrekken door aan het halster te gaan hangen. Hierdoor kan je paard hem serieus kwetsen en bij het vluchten anderen schade toe brengen.

Zorg dat het paard steeds weet waar je bent. Leg je hand op zijn achterhand als je achter het paard loopt. Dit voorkomt schrikreacties en hij/zij zou wel eens met de achterbenen kunnen slaan.

Stel het paard gerust en toon hem de borstels, laat hem er aan ruiken. Het paard weet dan wat je gaat doen en kan zich ontspannen.

Is je paard nerveus tijdens het poetsen of kan hij moeilijk stil staan, geef hem dan wat hooi. Dit zorgt wat voor afleiding en houdt hem bezig.

Praat tegen je paard terwijl je hem aan het poetsen bent. Je zacht opgewekte stem, brengt hem tot rust en zijn aandacht blijft bij je.

Wordt je paard wat zenuwachtig, onderbreek even het poetsen en maak tijd om hem te aaien of hem eens in de manen te knijpen. Zo maak je hem duidelijk dat je zijn vriend bent en dat hij bij jou niets te vrezen heeft.

Maak nooit bruuske bewegingen maar doe alles kordaat, rustig en met de nodige souplesse.

Een paard durft wel eens te bijten, hou zijn hoofd dus in de gaten. Maakt hij aanstalten hiertoe, laat hem vastberaden horen dat je dit niet wil. Niet slaan, niet gillen of roepen maar kort en krachtig neen zeggen.

Weet je dat je paard nog moet wennen aan het poetsen of aan jou en dat hij het poetsen nog niet fijn vindt of dat hij jou nog niet aanvaardt als zijn leider, beloon hem dan. Dit kan door te aaien, hem met vriendelijke woordjes toe te spreken of door hem wat appel, een wortel of paardensnoepje toe te stoppen.

Merk je poetsspullen met een stift zodat je steeds je poetsgerief terug vindt indien je ze ergens achtergelaten hebt. Maar ook om hetzelfde poetsgerief altijd voor hetzelfde paard te gebruiken. Zo voorkom je dat ziektes overgedragen worden en andere paarden besmet worden (zie rubriek schimmel bij paarden en rotstraal bij paarden).

Veel poetsplezier!!!

Laatste aanpassing op Sunday, December 3, 2017 om 12:17u