Bij de hoefsmid

Toen ik op de manege rijles volgde, betekende de komst van de hoefsmid voor mij een fascinerende bezienswaardigheid. Nu tien jaar later begrijp ik dat de hoefsmid een belangrijke rol speelt in de gezondheid van het paard (zie ook rubriek hoefverzorging en hoefproblemen bij paarden). Niet alleen zijn deskundigheid maar ook zijn omgang met de paarden is van onschatbare waarde en is bepalend voor de keuze van de hoefsmid. Na al die jaren met paarden bezig te zijn of liever samen met de paarden te leven, heb ik het zware en soms gevaarlijke beroep van hoefsmid ontzettend leren waarderen.

Belang van de hoefsmid

De hoefsmid kan zowel een preventieve als curatieve rol spelen bij manken, rotstraal, scheuren en barsten, hoefbevangenheid, hoefkatrol enz.

Iedere paardenliefhebber weet dat de hoeven van onze paarden ons dagelijks bezighouden. De spreuk “No foot, no horse” is ons allen wel gekend.
De hoeven van een paard dragen immers dagelijks een gewicht van 600 à 700 kilo. De voorhoeven krijgen het grootste lichaamsgewicht (3/5 van het totale paardengewicht) te torsen. Hoewel de hoeven van een paard gemiddeld slechts 7 à 10 mm per maand groeien en er 12 maand nodig is om een totaal nieuwe hoef te ontwikkelen, dient de hoefsmid om de 6 à 8 weken langs te komen. Zo kan men heel wat problemen voorkomen zoals bijv. peesontsteking.

Om het veulen te laten wennen aan de komst van de hoefsmid, is het noodzakelijk dat men al zeer vroeg het veulen traint om een voetje te geven (zie ook rubriek natural horsemanship Parelli). Zo voorkomt men heel wat stress. De hoefsmid kan een correctie aanbrengen als er zich een afwijking mocht voordoen.

De hoefsmid streeft er naar om het paard zo comfortabel mogelijk te laten staan. Dit kan via het bekappen en/of beslaan van de hoeven. Bij het beslaan moet de hoefsmid ervoor zorgen dat de hoefijzers de functie van de hoef niet belemmeren of beperken.

Er zijn de laatste tijd veel voorstanders van het natuurlijk bekappen en niet beslaan. Bij natuurlijk bekappen, bootst men zoveel mogelijk de natuurlijke slijtage van de hoef na, maar daar hebben we het een andere keer over.

De hoefsmid aan het werk

Onze paarden, Icarus en Unique, worden bekapt en beslagen. De hoefsmid komt langs met in zijn jeep een volledig uitgeruste smidse. Hij heeft naast een gasoven, een heleboel hoefijzers van verschillende maten en hoefnagels ook nog zijn instrumenten bij. De voornaamste zijn: een tang, een kapmes, een hamer, een renet, een hoefvijl, een speciaal hoefsteuntje.

Vooraleer hij aan zijn werk begint doet hij zijn veiligheidsschoenen en een lederen hoefsmidschort aan. Hierdoor beschermt hij zich tegen snijdende randen, scherpe nagels, warme ijzers of komt een trap van een paard minder hard aan. Onze hoefsmid kijkt eerst hoe het paard op zijn hoeven staat en hoe het loopt. Is er geen probleem dan is een gewoon onderhoud voldoende. Is de hoefstand afwijkend, dan zal hij de stand van de voet proberen te verbeteren.

Bekappen

Het bekappen van de hoeven kan men vergelijken met het knippen van de nagels bij ons. Het doel is de hoeven in de juiste vorm te brengen zodat het paard perfect staat, optimale gangen kan ontwikkelen en de benen niet overbelast worden. We trachten nu de volgorde van de werkzaamheden te bespreken.

De hoeven worden uitgekrabd, steentjes, mest en modder verwijderd . Zo krijgt hij al een duidelijk zicht op de staat van de hoef.
Vervolgens worden uiteraard eerst de oude ijzers verwijderd. Hij kapt de nieten (omgebogen bovenkanten van de hoefnagels) recht.
De nagels worden losgeslagen en naar buiten getrokken. Met een tang wordt het oude ijzer losgewrikt en voorzichtig haalt hij het ijzer af zonder de hoef te scheuren.
De hoefsmid bekijkt en beoordeelt de hoef.
Nu kan het bekappen beginnen. Afhankelijk van de staat van de hoef zal hij de hoef korter en rechter zetten en de straal verkleinen.
Is de hoef te lang, dan zal hij de hoefrand netjes knippen met een hoefkaptang.
De bovenkant van de hoef wordt geraspt, om ze korter en vlakker te maken.
De onderkant wordt bijgevijld om ze zo vlak mogelijk te maken.
De voorzijde van de hoef wordt netjes gevijld om de ringen vlak te krijgen.
De scherpe kanten van de voet worden onscherp gemaakt om kwetsuren te vermijden.

Het bekappen is klaar. Nu kan het beslagen beginnen.

Beslagen

Eigenlijk is het beslaan van paarden niet echt een must. Als het paard steeds op zachte ondergrond loopt, kan het gerust alleen bekapt worden.

Het beslaan houdt in dat de hoefsmid hoefijzers aanbrengt met behulp van hoefnagels. De hoefijzers dienen zorgvuldig te worden uitgekozen. Te kleine ijzers geven kans op nageldruk. Té grote ijzers veroorzaken scheuren in de hoefwand.

Voor- en nadelen van hoefbeslag

Hoefijzers beschermen de hoeven tegen slijtage. De hoefijzers beschermen de voeten en de benen tegen kwetsuren. Dankzij het hoefijzer kan de hoefsmid ook een correctie aanbrengen om de stand te verbeteren en de gang van het paard te beinvloeden. Bij het rijden op drassige gronden kan men in de ijzers “kalkoenen” draaien die er voor zorgen dat het paard niet gaat uitglijden.

Bij paarden met een zwakke of brokkelige hoef brengt het beslaan soms problemen met zich mee. Door het gebruik van de nagels wordt de hoefwand nog meer beschadigd en vaak is het vernagelen niet meer mogelijk. Soms wordt een hoef gelijmd op de voet van het paard. Een ander nadeel is dat indien het ijzer niet op een deskundige manier is aangebracht, dit het hoefmechanisme kan belemmeren.

Ten laatste willen we hier nog de prijs aanhalen. Bekappen alleen is goedkoper. Bij het beslaan verschilt de prijs naargelang de oude ijzers al dan niet opnieuw kunnen gebruikt worden. Voor een bezoek van de hoefsmid voor bekappen en beslaan mag men al gauw 45 à 55 € neertellen. De prijs kan ook variëren al naar gelang het gaat om koud of warm beslag.

Koud of warm beslag

Vroeger werden de hoefijzers steeds met de hand gesmeed. Nu gebruikt men meestal fabrieksijzers. De hoefsmid zal steeds het gepaste ijzer voor dit specifiek paard kiezen. Het op maat gepaste ijzer (grootte en lengte) zal dan nog hier en daar dienen bijgewerkt te worden tot het juiste model verkregen wordt. Indien de voet niet al te sterk afwijkt van het hoefijzer is koud beslag veel sneller klaar. Bij koud beslag bewerkt men het hoefijzer zonder het op te warmen. Dit vraagt veel hard labeur van de smid en bovendien kan het ijzer nooit zo goed aan de paardenvoet aangepast worden. Onze hoefsmid doet de twee maar zijn voorkeur gaat uit naar warm beslag. Bij warm beslag wordt het ijzer in een gasoven verhit en met de hamer op de juiste maat en model gebracht. Ook kunnen er nog extra lippen aan het beslag worden geslagen.

Werkwijze

De hoefijzers worden in de oven opgewarmd om beter te kunnen bewerken.
Door behulp van een lange tang worden de warme ijzers even aangepast aan de paardenvoet. Dit veroorzaakt heel wat rook maar doet de paarden geen pijn. De ijzers worden niet ingebrand.
Een laatste correctie wordt gedaan en dan wordt het ijzer in koud water gekoeld.
Vervolgens begint men met het vernagelen. De hoefsmid klopt de nagels in de witte lijn van de hoef.
De nagels die door de hoef komen worden afgenepen met een tang.
Onder deze afgeknipte nagels kapt de hoefsmid kleine putjes opdat de nieten in de hoefwand zouden liggen.
De nagels worden met een tang omgebogen tot nieten en aangespannen.

De hoefsmid is klaar! Aaangezien het pijpestelen regent laten we onze lieverds vandaag op stal. Een natte weide is immers niet aan te raden voor een pas beslagen paard, zo weet onze hoefsmid te vertellen. De nagels hebben ongeveer een halve dag nodig om goed vast te zitten aan de hoef. We geven Icarus en Unique nog wat hooi als beloning voor hun goed gedrag

Laatste aanpassing op Sunday, December 3, 2017 om 12:17u